بررسی زیبایی شناسی اخلاص و صدق در قرآن

چکیده قرآن دارای اعجاز است و یکی از وجوه آن فصاحت و بلاغت می باشد. بررسی جنبه های اعجاز ادبی قرآن در شناخت آن بسیار موثّر بوده و می تواند پرده از حقیقت اعجاز در برابر حق طلبان بردارد. علوم بلاغی تأثیر بسزایی در زیبایی زبان قرآن دارد و بررسی زیبایی آن بستگی به فهم و درک ما از علوم بلاغت دارد و هر چه در زمینه ی علوم بلاغت تبحّر داشته باشیم بیشتر می توانیم زیبایی و حلاوت زبان قرآن را درک کنیم. اخلاص و صدق از بهترین فضائل اخلاقی بشمار می روند. که انسان را به پروردگار و خالقش نزدیک می کند. عظمت و مقام صدق و راستگویی، آنقدر برای انسان فضیلت دارد که هم شخصیّت، هویّت و مقام اجتماعی او را نشان می دهد و هم اینکه در جاهایی از قرآن شخص راستگو، را هم ردیف و هم مرتبه ی انبیاء، شهداء و صالحین قرار می دهد و این شأن و عظمت راستگویی را می رساند و انسان در کانون این راستگویی قرارگرفته که به بالاترین درجات تقوی و قرب الهی می رسد و از این قرب الهی است که او را به محبوب خرد شیفته تر می کند. در آیات اخلاص و صدق قرآن، در علم معانی، صنعت بلاغی استفهام و آن هم در معنای مجازی آن استفهام انکاری به خاطر ردّ انکار منکرین از بسامد بالاتری برخوردار است سپس صنعت تأکید، که به دلیل تأثیر بیشتر در ذهن مخاطب و اینکه خداوند وعده ی خود را محقّق خواهد کرد و بعد از آن هم تعجیز. کنایه از بالاترین کاربرد برخوردار بوده که خداوند به خاطر حفظ حرمت و شأن انسانها و عدم حقارت موجودات و مخلوقاتش به کنایه اشاره کرده تا انسان های با ذکاوت را به تعمّق و تعقّل در آیات خود وا دارد و همچنین ازاستعاره. استفاده از دو لفظ متّضاد در کنار هم به علّت جلوه نمایی و تأثیر در ذهن مخاطب از صنعت طباق استفاده شده است.